بنده در سال 1356 در شهرستان قائن از توابع خراسان جنوبی، در خانوادهای مذهبی متولد و در هجده سالگی از نعمت وجودِ پدری چون حضرت آیتالله سیدمحمد علی فقیه که همانند اجدادشان در علوم معقول و منقول شهرت داشتند، محروم شدم. سال 1375 به دانشکدة ریاضیِ دانشگاه فردوسی مشهد راه یافته و از بدو ورود، به مطالعة دروس حوزوی پرداختم. برای فراگیری المنطقِ مرحوم مظفر، اوّلین تابستان را مغتنم شمرده و مجدانه به استماع نوارهای صوتی استاد مدرّس افغانی (ره) مبادرت ورزیدم. گفتنی است هنگام مطالعة المنطق، مباحث آن را با مطالب منطق ریاضی دبیرستان و دانشگاه، تطبیق میدادم. این کار گرچه ابتدایی بود امّا مرا به منطق علاقهمند کرد بهگونهایکه بهصورت مستمع آزاد در کلاسهای منطق دانشکدة الهیات و معارف اسلامی حاضر میشدم. پس از چندی، با استاد بهنامی چون دکتر قدرت سپیدنام که تألیفات ایشان هنوز رقیبی ندارد، آشنا و دروسی از قبیل «مدارهای منطقی کامپیوتر، مدارهای الکتریکی و معماری کامپیوتر» را از محضر ایشان آموختم.
پس از فارغالتحصیلی در رشته ریاضی، رسماً وارد حوزة علمیه قم شده و به لطف خداوند متعال، طی دو سال، شش سال مقدماتی حوزه را با معدل 18 پشتسر گذاشتم و از آن پس بهجای فقه و اصول، بیشتر به مطالعة منطق سینوی پرداختم. در این دوره بود که از کتاب مبانی منطق جدید دکتر لطفالله نبوی اطلاع یافتم اما بهزحمت میتوانستم مطالب آن را دریافت کنم. با بهدست آوردن کتاب درآمدی به منطق جدید دکتر ضیاء موحد، راه کمی هموار شد اما مشکل بهکلی مرتفع نگردید؛ دلیل این امر، تردیدهایی بود که هنگام حل تمرین با آن مواجه بودم که آیا این مسئله را درست حل کردهام یا خیر. با مشورت دوستان در آزمون کارشناسی ارشد منطق فلسفی دانشگاه اصفهان شرکت نمودم تا مطالب را حضوراً از محضر اساتید دریافت کنم. پس از گذشت سه ترم و دریافت محتوای مطالب، از دانشگاه انصراف داده و در بخش دائرهالمعارف علوم عقلی مؤسسة آموزشی-پژوهشی امام خمینی(ره)، دورة تخصصی منطق قدیم را با معدل 18.75 گذراندم و به نوشتن مقالات دائرهالمعارف برای این مرکز اقدام نمودم. گفتنی است با نگارش دوّمین مقاله، عنوان محقّقِ سطح الف را اخذ و به نگارش مقالات تطبیقی مشغول شدم.
بجاست گفته شود در این دورة تخصصی، از نزدیک با بهترین مدرّس منطق جدید، استاد لطفالله نبوی، آشنا شدم و کمال استفاده را از محضر ایشان بردم. استاد نبوی با علاقهای که یافتند، مجوّز استفاده از کلاسهای ارشد منطق دانشگاه تربیت مدرّس تهران را برای بنده فراهم نمودند تا مطالب را با غنای بیشتر دنبال کنم. به توفیق خداوند متعال، یک سال تمام از محضر ایشان و مترجم کتاب فلسفة منطق سوزان هاک، استاد سیدمحمدعلی حجتی، منطق جدید و فلسفة منطق را که پیشاز این با اساتیدی همچون دکتر مرتضی حاجحسینی و دکتر محمدعلی اژهای در اصفهان گذرانده بودم، فراگرفتم تا زوایای پنهان آن، روشن گردد. به سفارش مؤکّد دکتر نبوی، برای أخذ مدرک دانشگاهی، مجدداً در آزمون ارشد، شرکت و با کسب رتبة 5، با وجودی که میتوانستم راهیِ دانشگاه تربیت مدرّس شوم، دانشگاه اصفهان را انتخاب کردم تا واحدهای گذرانده شدة قبلی را احیاء و به پایاننامه مشغول شوم. این کار به لطف خداوند متعال با کسب رتبه عالی در پایاننامهای با عنوان «بررسی انتقادی فرمولبندی نیکولاس رشر درباره نظریه موجهات زمانی ابنسینا» و معدل 17.24 بهانجام رسید. البته در این اثناء با شرکت در سلسلة دروس آزاد انجمن حکمت و فلسفة تهران از محضر مؤلف کتاب آشنایی با منطق ربط، استاد اسدالله فلاحی، مفاهیم پایهای منطق ربط را آموختم.
این همه سختی باعث شد همزمان با تدریس منطق جدید در حوزه علمیه قم، به نگارش کتاب آموزش مبانی منطق جدید اقدام نمایم تا بدینوسیله مسیر طلاب محترم را برای آموختن این علم بهصورت خودآموز، هموار سازم. قابل توجه است کتاب پیشگفته، ابتدا بهصورت سه جلد (منطق گزارهها، محمولات و موجهات) طراحی شده بود که با تشکیل جلسات بازخوانی، به شش جلد (گزارههای منطق گزارهها، منطق گزارهها، گزارههای منطق محمولات، منطق محمولات، گزارههای منطق موجهات و منطق موجهات) تبدیل شد تا نویسنده، دغدغهای در ارائه مثال، تمرین و توضیح بیشتر نداشته باشد.
در پایان فعالیتهایی که چیزی جز فضل و رحمت خداوند بر بندة ناچیز درگاهش نبوده، تقدیم میدارم.
الف) مقالات علمی- پژوهشی:
سازگاری فرمولبندیR2 رشر نسبت به احکام قضایای موجهه بسيطه کاتبی 1399
صورتبندی موجهاتی از منفصلات عنادی منطق خواجه نصیر الدین طوسی 1398
تحلیلی نوین از دیدگاه خواجه نصیرالدین طوسی درباره متصله 1398
تحلیل قضایای منفصله منطق خواجه نصیر الدین طوسی 1398
تأملی در تطبیق شرطی و استلزام مادی 1393
بازخوانی تعریف عکس مستوی در قضایای مطلقه با تاکید بر اشکالات محقق طوسی بر ابن سینا (گروهی) 1399
مقایسه تطبیقی نظریه علامه حلی و محقق طوسی در منفصلات(در هیأت علمی کنگرة بینالمللی علامه حلی ره وابسته به آستان مقدس حسینی علیهالسلام، پذیرش و آمادة نشر مکتوب به زبان عربی در مجموعه مقالات این کنگره است)
ب- نگارش هشت مقاله دائرة المعارفی با عناوین «عرضی، عرض لازم، عرض مفارق، لازم وجود، لازم ماهیت، دلالت لفظی، استلزام، ادات شرط» در حوزه منطق قدیم و هفت مقاله دیگر با عناوینی چون «تداخل، تضاد، تقابل، داخل تحت تضاد، تناقض، محصوره و موجهه بسیطه» در حوزة منطق تطبیقی.
پ- تدریس یازده دوره منطق جدید و منطق تطبیقی در حوزه علمیه قم که شش دورة اخیر مطابق با فهرست دروس ارائهشده از سوی مجمع عالی حکمت اسلامی قم بوده است. دورههایی همچون «منطقگزارهها»، «منطقمحمولات»، «ریاضیاتجدید و منطقریاضی»، «منطقتطبیقی»، «فراقضایای منطقگزارهها» و «منطقموجهات قدیم و جدید بهصورت تطبیقی». گفتنی است دروس مزبور که به توفیق خداوند متعال از سال 92 تا اسفند 98، هرساله در مدرسه علمیه سعادت (مدرسه حضرت آیتالله جوادی آملی حفظهالله) ارائه شده، برای طلاب و دانشجویان آزاد و رایگان بوده است.
ت- نگارش و اقدام به چاپ کتاب «مجموعه سؤالات ارشد و دکتری منطق جدید» در انتشارات طه، برای هموار ساختن ورود طلاب علاقهمند به علوم عقليِ دانشگاهی به دانشگاه. کتاب یادشده سؤالات منطق جدید هجده سال اخیر را گردآوری و دستهبندي نموده و برای هریک پاسخی درخور ارائه کرده است.
ث- نگارش چهار جلد کتاب «آموزش مبانی منطق جدید» برگزیده شده توسط جامعه نخبگان حوزه علمیه قم. لازم به ذکر است این مجلدات 1200 صفحهای که به صورت خودآموز برای طلاب نوشته شده و قابل استفاده برای علاقهمندان دانشگاهی نیز هست، انشاءالله بهزودی چاپ دوم آن منتشر میشود. گفتنی است جلد پنجم و ششم این دوره در دست اقدام است.
ج- ارزیابی چند مقاله پژوهشی دریافتی از مجله معارف منطقی با عناوینی چون «تحلیل قضایای حقیقیه و خارجیه با شرطی و عاطف» اثر دکتر اسدالله فلاحی چاپ شده در مجله علمی-پزوهشی معارف منطقی و «چیستی استلزام در منطقهای جدید و نسبت آن با استدلالهای غیریقینی».
چ- تدریس منطق جدید برای طلاب سطح سه موسسه آموزش عالی اسراء وابسته به مرکز مدیریت حوزه علمیه قم، به مدت هفت نیمسال با کسب 90٪ رضایت از ارزیابی بهعمل آمده از دانشپژوهان.
ح- تدریس یک دوره منطق جدید برای دانشجویان کارشناسی و کارشناسیارشد دانشگاه قم در نیمسال اول 98-99 با کسب معدل 19.17 و رتبة 8 از 31 در گروه (مطابق با نظر سنجی به عمل آمده از 54 دانشجو). و تدریس بیش از یکصد جلسه ریاضی و منطق ریاضی برای طلاب حوزه علمیه قم در آدرسهایی به شرح زیر: